چند دهه اخیر را می توان سال هائی طلائی برای ورزش های رزمی در مسیر حرفه ای شدن به حساب آورد. به یمن وجود نشریات رزمی، رزمی کاران ایرانی نیز اگر پابه پای همتایانشان در اروپا و آمریکا و ژاپن رقابت های نوین رزمی را تجربه نمی کنند، اما در جریان چند و چون آنها قرار می گیرند. هنوز چند سالی از زمانی که رقابت های 1ـ K به جامعه رزمی معرفی شد و خیلی زود طرفداران خودش را پیدا کرد نمی گذرد. حالا این روزها MMA نامی است که در نشریات رزمی خودنمائی می کند.

MMA مخفف عبارت ”Mixed Martial Arts“ و به زبان ساده ”ترکیب هنرهای رزمی“ است. MMA به طور کلی به مجموعه ای از رقابت های رزمی حرفه ای اطلاق می شود که در آنها از تکنیک های مختلف رزمی، از انواع مشت و لگد ها گرفته تا تکنیک های قفل، اهرم کردن ها، پرتاب ها و تکنیک های خاک استفاده می شود. قوانین این رقابت ها با حداقل محدودیت ها تهیه شده تا جائی که رقابت های MMA در حال حاضر آزادترین رقابت های رزمی جهان محسوب می شوند. سازمان های متعددی با قوانین مختلف و تحت نام های گوناگون اقدام به برگزاری رقابت هائی از این دست می کنند که تعداد آنها به بیش از 80 مورد می رسد!

? تاریخچه MMA

خب البته رقابت های MMA در کل شیوه جدیدی از رقابت های رزمی محسوب می شود. اما اگر به گذشته نگاه کنیم می توان رگه هائی از رقابت های ”وال تودو“ که از سال 1920 در برزیل برگزار می شود را در MMA امروزی مشاهده کرد و اگر خیلی به عقب برگردیم شاید ”پانکریشن“ این نقش را برعهده بگیرد.

به طور کلی تفکر ترکیب رشته های مختلف رزمی، بین سال های 1960 تا 1970 رشد پیدا کرد که نقش اصلی را در این مورد ”بروس لی“ بازی کرد. چراکه او معتقد بود یک مبارز خوب یک بوکسور، یک کاراته کا و یا یک جودوکا نیست. یک مبارز خوب کسی است که خودش را با هر سبکی وقف داده و توانائی مبارزه در هر استایلی را دارد.“ این حرف بعدها توسط ”دانا وایت“ به صورت عملی وارد عرصه رقابت های رزمی شد. ”دانا وایت“ رئیس UFC و کسی است که امروز وی را به عنوان پدر MMA می شناسند.

MMA نوین از سال 1993 با برگزاری مسابقات UFC در ایالات متحده با درخشش ”رویسی گریسی“ و به دنبال آن رقابت های PRIDE در سال 1997 در ژاپن کلید خورد. این رقابت ها از آن زمان تا به حال از نظر قوانین تغییرات زیادی را شاهد بوده است با این هدف که این تغییرات بتواند رقابت های MMA را به عنوان یک ورزش به جامعه معرفی کرده و گسترش دهد. مسابقات MMA هم اکنون در سراسر جهان کاملاً شناخته شده و در ایالات متحده و ژاپن از محبوبیت شگرفی برخوردار است.

? تکنیک های به کار رفته در رقابت های MMA

تکنیک های به کار رفته در مسابقات MMA دامنه وسیعی از تکنیک های مختلف رزمی را شامل می شوند که به طور خلاصه می توان آنها را در دو دسته تکنیک های سرپا شامل: انواع ضربات مشت و لگد و ضربات زانو. و تکنیک های گلاویزی و خاک شامل: انواع اهرم کردن ها، قفل مفاصل، درو کردن ها و تکنیک های خاک خلاصه کرد.

بعضی از تکنیک ها هم البته غیرقانونی هستند. مثل حمله به چشم ها، ضربه به کشاله ران یا ضربه با سر. تعدادی از این تکنیک ها هم چون ضربه به کشاله ران، تقریباً در تمامی سازمان ها ممنوع اعلام شده اما نحوه استفاده از تکنیک هائی چون ضربه با آرنج، ضربات سر و امثالهم از سازمانی به سازمان دیگر متفاوت است.

? سبک های حاضر در MMA

MMA جائی است که تمامی رشته های رزمی از سنتی گرفته تا مدرن از ”سومو“ تا ”کیک بوکسینگ“ در آن حضور داشته و عرض اندام می کنند. مبارزین برای موفقیت در رقابت های MMA چاره ای ندارند جز آن که هم در تکنیک های مبارزه سرپا و هم در تکنیک های خاک مهارت پیدا کنند. رشته های که برای این منظور بیشتر مورد استفاده قرار گرفته و می گیرند عبارتند از: بوکس، کیک بوکسینگ، موی تای، استایل های مختلف فول کنتاکت کاراته، کشتی آزاد، کشتی یونانی، سامبو، سومو، جودو، جوجیتسو برزیلی و پانکریشن.

? مبارزین MMA

مبارزین حاضر در MMA را می توان کامل ترین مبارزین دنیا در عرصه رقابت های رزمی دانست. مبارزینی که محدود به سبک خاصی نیستند. آنها نه کیک بوکسور محسوب می شوند و نه جودوکا! نه کاراته کا و نه کشتی گیر! سبک آنها ترکیبی است از تمامی این رشته ها! در بالا به رشته های رایجی که مبارزین MMA در آنها تمرین می کنند اشاره شد. البته این بدان معنی نیست که این مبارزین در تمامی رشته های فوق تبحر داشته یا همه آنها را به طور کامل آموزش دیده اند، بلکه آنان تکنیک های کاربردی و متناسب مسابقات را از هرکدام از این رشته ها استخراج و به روی آنها تمرین می کنند. هم اکنون استفاده از چندین مربی مختلف در رشته های فوق برای تحقق این امر، در بین مبارزین MMA امری رایج است.

مبارزینی که به عنوان قهرمان از رشته های مختلف چون کیک بوکس یا کشتی به MMA می آیند مجبورند با تمرین روی سبک های مکمل، خودشان را برای مبارزه در MMA آماده کنند. به طور مثال کسانی که از کیک بوکس به رقابت های MMA می آیند، مجبورند مدتی روی تکنیک های گلاویزی که عموماً از کشتی، جودو و جوجیتسو استخراج شده تمرین کنند و یا کشتی گیران حرفه ای که مجبورند تکنیک های رایج کیک بوکس و موی تای را فرابگیرند.

? روش های پیروزی در مسابقات MMA

قوانین پیروزی در مبارزات، تکنیک های ممنوعه و هم چنین شرایط فیزیکی و پزشکی مبارزین جهت شرکت در مسابقات MMA در بین سازمان های مختلف متفاوت است. سازمان ها و برگزارکنندگانی که در ژاپن و اروپا فعال هستند، عموماً از آزادی عمل بیشتری برخوردارند اما در آمریکا بعضاً برگزارکنندگان مجبورند به خاطر قوانین کمیسیون های پزشکی و ورزشی ایالت های مختلف، تغییراتی را در برگزاری مسابقات اعمال کنند. برای مثال جالب است بدانید در لیست موارد لازم جهت دریافت جواز شرکت در یکی از این مسابقات، علاوه بر سلامت فیزیکی مبارز، معاینه کامل چشم، MRI و آزمایش HIV و هپاتیت نیز به چشم می خورد! با این حال مواردی که در زیر به عنوان روش های پیروزی در مسابقات و هم چنین تکنیک های ممنوعه آورده شده، عموماً در سازمان های برگزارکننده مسابقات MMA اجرا می شوند.

? روش های پیروزی در یک مسابقه MMA

? پیروزی با ناک اوت

? پیروزی با اعلام تسلیم حریف: ممکن است در هنگام مبارزه، یکی از مبارزین (به خاطر اجرای یک تکنیک قفل توسط طرف مقابل و یا هر علت دیگری) شکست را بپذیرد. وی باید تسلیم شدنش را با زدن سه ضربه دست به بدن حریف، تشک یا کف زمین مسابقه و یا به صورت زبانی اعلام کند.

? پیروزی با اعلام ضربه فنی.

? تصمیم داوران: اگر مبارزه به درازا کشید سه داور مسابقه با سیستم امتیازدهی موجود، در مورد برنده مبارزه تصمیم خواهند گرفت.

? پیروزی به علت عدم صلاحیت حریف: اگر یکی از مبارزین در طول مسابقه ضربه غیرقانونی را اجرا کرده و یا به دستورات داور بی توجهی کند اخطار خواهد گرفت که اگر تعداد این اخطارها به سه اخطار برسد، مبارز فوق فاقد صلاحیت شناخته خواهد شد. هم چنین اگر یکی از مبارزین به خاطر آسیب دیدگی که به خاطر اجرای او به عمد یک ضربه غیرقانونی بدان دچار شده، قادر به ادامه مبارزه نباشد، طرف مقابل فاقد صلاحیت شناخته خواهد شد.

در ضمن اگر در مبارزه ای هر دو فایتر مرتکب خشونت و خطا شده و یا یکی از مبارزین به خاطر آسیب دیدگی که به خاطر یک ضربه غیرقانونی که به صورت اتفاقی اجرا شده قادر به ادامه رقابت نباشد. مبارزه بدون برنده پایان خواهد یافت.

? خطاها

? ضربه زدن با سر، حمله به چشم ها، کشیدن مو.

? ضربه زدن به کشاله ران، پشت سر، ستون فقرات و کلیه ها.

? چنگ زدن و نیشگون گرفتن.

? کار روی مفاصل کوچک.

? حمله به حریف هنگام وقفه مسابقه.

? خروج عمدی یا هل دادن به بیرون از منطقه مسابقه.

? گرفتن طناب های رینگ یا حصار محل مسابقه.

? پرتاب آب دهان به حریف یا داور.

? استفاده از عبارات توهین آمیز درون محل مسابقه نسبت به حریف یا هریک از اعضاء برگزاری مسابقات.

? تأثیرات MMA در دنیای رزمی

مسابقات MMA را می توان یک پدیده در دنیای هنرهای رزمی تلقی کرد که در عرض مدت کوتاهی ورزش های رزمی را متحول کرده است. طبیعتاً MMA نیز مانند هر پدیده جدیدی نکات مثبت و منفی خودش را داراست.

ـ شاید به جرأت بتوان گفت مهمترین تحول مثبتی که مسابقات MMA در دنیای رزمی باعث شده اند، رسانه ای شدن رقابت های رزمی آن هم در سطح جهانی است. چند سال پیش اگر سری به سایت های ورزشی معتبر دنیا می زدید همواره چند گزینه اصلی روبه روی شما بود: بسکتبال NBA، مسابقات گلف، بوکس، مسابقات اتوموبیلرانی، فوتبال آمریکائی، فوتبال و تنیس. در کنار این ها یک گزینه دیگر با عنوان ”ورزش های دیگر“ هم به چشم می خورد که سایر رشته های ورزشی در آن لیست شده بودند. طبیعتاً برای پیدا کردن خبری از رقابت های رزمی باید سری به گزینه ”ورزش های دیگر“ می زدید که البته در آن هم به ندرت می شد خبری از ورزش های رزمی در کنار رقابت های ورزشی پرطرفدار دنیا چون مسابقات بسکتبال NBA یا مسابقات فرمول یک خودنمائی می کند! و حتی خبر مسابقات MMA گاهی تیتر نخست سایت هائی چون ”یاهو“ را به خودش اختصاص می دهد! این موفقیت کمی برای رزمی کاران نیست. در واقع شاید این آرزوی خیلی از قهرمانان رزمی بود که روزی رقابت هایشان نه به عنوان یک رقابت حاشیه ای بلکه به عنوان یک رویداد مهم ورزشی در رأس اخبار قرار بگیرد. اگرچه این مسابقات فعلاً بیشتر در ایالات متحده و ژاپن از چنین محبوبیتی برخوردارند، اما از آن جائی که آمریکا غول های رسانه ای دنیا را در اختیار دارد خواه ناخواه اخبار این مسابقات در سراسر جهان پخش شده و آ هسته آهسته تأثیر خودش را خواهد گذاشت. همان طور که الان خیلی ها اصلاً بسکتبال را به NBA می شناسند!

ـ دومین تأثیر مثبت مسابقات MMA تقویت بخش حرفه ای رقابت های رزمی بود. قبل از این نیز رقابت های حرفه ای در رشته های رزمی برگزار می شد اما مبالغ رد و بدل شده در آنها عموماً قابل قیاس با سایر ورزش ها (در سطح حرفه ای) نبود. با رسانه ای شدن این رقابت ها (در سطحی که به آن اشاره شد)، پول بیشتری هم وارد این عرصه شد تا جائی که امروز عملاً رشته های رزمی به عنوان یکی از رشته های پول ساز شناخته می شوند. البته قبلاً رقابت هائی چون 1ـ K در کیک بوکسینگ نیز تحولاتی را در بخش حرفه ای رزمی باعث شده بودند اما تعداد زیادی از رزمی کاران که در رشته هائی چون جودو، جوجیتسو و ... فعالیت می کردند شانس حضور در این رقابت ها را نمی یافتند. مسابقات MMA راه را برای ورود همه مبارزین در هر رشته ای که باشند به رقابت های حرفه ای باز کرد.

ـ مورد مهم دیگری که می توان به آن اشاره کرد از بین بردن تعصب سبکی حداقل در بین مبارزان حرفه ای بود. مبارزان MMA به خوبی می دانند که تکیه بر یک سبک خاص مساوی است با شکست! به عبارت دیگر مسابقات MMA سطح مبارزان حرفه ای رزمی را از آن چه که بودند یک پله (و یا شاید چندین پله!) از نظر دایره تکنیک ها و اطلاعاتشان بالاتر برد.

ـ در مقابل این جنبه های مثبت یک نکته منفی خودنمائی می کند البته! این رقابت ها همان قدر که از نظر ورزشی به نفع ورزش های رزمی بوده اند در مقابل می توانند به ضرر هنرهای رزمی تمام شوند. خشونتی که بعضاً در این مسابقات شاهد هستیم به همراه ژست های خشنی که بعضی از مبارزین MMA می گیرند می تواند به شدت به وجهه مثبت هنرهای رزمی آسیب بزند. خصوصاً که حالا با رسانه ای شدن این رقابت ها مردم مرتباً این صحنه ها را از شبکه های تلویزیونی و سایت های خبری مشاهده می کنند. این شاید تنها نقطه منفی باشد که می توان برای مسابقات MMA در نظر گرفت که البته نکته کمی نیست و به هیچ عنوان نباید آن را ندیده گرفت. متأسفانه نمی توان از مخاطبین عادی رسانه ها انتظار داشت که بتوانند بین ورزش های رزمی در رده آماتور و حرفه ای و هر دوی آنها در مقابل هنرهای رزمی تفکیک قائل شوند.

البته در زمینه کاسته شدن از جنبه های خشونت آمیز این رقابت ها اقداماتی جنبی خوبی هم صورت پذیرفته که نباید آنها را از نظر دور داشت. به طور مثال بنیادی با عنوان ”Keep it in the Ring“ که توسط ”جف ادلر“ و ”ریچ فرانکلین“ از مبارزین به نام MMA تأسیس و در ایالات متحده فعالیت می کند. اعضاء این بنیاد با اشاره به این حقیقت که مسابقات MMA اگرچه به صورت برخورد کامل و واقعی برگزار می شود اما این رقابت، یک رقابت ورزشی کنترل شده است که با قوانین خاص، حضور داور و پزشک انجام می شود و این با خشونت در کوچه و خیابان متفاوت است، سعی دارند با تعریف یک شخصیت شجاع و با اعتماد به نفس که به خودش مسلط است به عنوان یک ”مبارز آمریکائی“، برای نسل جوان الگوسازی کرده و از این طریق با گسترش خشونت در بین آنان مبارزه کنند.

هم چنین می توان به گروه دیگری که کمپین هائی با عنوان ”The Fighter for Life“ را برگزار می کنند اشاره کرد. این گروه نیز از جمعی از قهرمانان، مبارزین MMA و طرفدارانشان تشکیل شده که در زمینه مبارزه با سرطان فعال است. چنین فعالیت هائی مسلماً تا حد زیادی از چهره خشن MMA خواهد کاست.

به هرحال چه موافق چه مخالف، نمی توان منکر این شد که مسابقات MMA دنیای رزمی را در عرض چند سال متحول کرده است. شاید هنوز هم برای خیلی ها باورکردنی نباشد که در مدت نسبتاً کوتاهی مسابقات رزمی در کنار مسابقات مطرح ورزشی جهان جای گرفته باشند! همه این ها یعنی این که باید خودمان را برای عصر جدیدی در عرصه رقابت های حرفه ای رزمی آماده کنیم که بدون شک در آن از MMA بسیار خواهیم شنید!