هرچند تاریخ هنرهای رزمی پیچیده بوده و چندان با دقت ثبت نشده است، اما آثار و شواهدی که از هنرهای رزمی اولیه در دست است نشان میدهد که از ابتدا شکلهای فراوانی از هنرهای رزمی وجود داشته است و هرکدام به طور جداگانه آغاز شده و شکل گرفته اند. اما به طور کلی، بعضی تمدنهای خاص، تاثیر فراوان و بیشتری بر شکل گیری هنرهای رزمی داشته اند.
تاریخ هنرهای رزمی معاصر بیشتر به فرهنگ آسیایی نسبت داده میشود اما در حقیقت هزاران سال است که در هر سرزمین، اشکال مختلفی از هنرهای رزمی وجود داشته و دارد. در یونان و روم باستان شکلی از هنر رزمی به نام پانکراسیون (Pankration) وجود داشته است که هنر قدرت محض بوده است. این هنر شامل ترکیبی از شیوه های مبارزه مانند کشتی، پرتاب قلاب و گرز و تور افکنی بوده است. همچنین از تکنیکهای مشت زنی نیز در آن استفاده میشده است. قدیمی ترین مدرک از وجود پانکراسیون به 700 سال قبل از میلاد برمیگردد اما نشانه هایی وجود دارد که این هنر رزمی مدت بسیاری قبل از این دوره نیز وجود داشته است و هنوز هم در یونان به آن پرداخته میشود.
کشتی سامبو(Sambo)، که در سال 1938 توسط کمیته فرهنگ سلامت جسمی در اتحاد جماهیر شوروی به عنوان یک ورزش شناخته شد نیز ریشه در دوران باستان دارد و این شیوه مبارزه در حال حاضر در ارتش روسیه برای مبارزه تن به تن تدریس میشود. در حال حاضر سامبو روسی توسط فدراسیون جهانی کشتی آماتوری، به عنوان یکی از سه روش بین المللی کشتی شناخته شده است و روز به روز محبوبیت بیشتری مییابد.
رومیان باستان هم با شیوه ای متفاوت به هنرهای رزمی میپرداختند. آموزش هنرهای رزمی رومی شامل تدریس تلفیقی از سلاحها و سپرها با حرکات بدنی است. دلیل این کار نیز واضح است، مسابقات مهارتهای جنگی آن زمان معمولا به مرگ ختم میشد و حریف لزوما انسان نبود. رومیان باستان از تماشای نبرد منجر به مرگ انسان و جانوران وحشی بسیار لذت میبردند! این شیوه مبارزه، استفاده از اسلحه را ضروری میکرد و در عین حال موجب پیدایش تکنیکهای رزمی بسیار موثری شد که در طول زمان همچنان کارآمد باقی مانده اند.
علی رغم اینکه بیشتر تمدنها به نوعی از هنرهای رزمی میپرداخته اند، اکثر روشهای معاصر مبارزه تن به تن، ریشه در فرهنگ آسیایی دارد. با توجه به پیشینه هنرهای رزمی در چین که به حدود 5000 سال قبل از میلاد برمیگردد، شکی نیست که نقش چین در شکل گیری این فنون بسیار پر اهمیت بوده است. هرچند مورخین بسیاری از تکنیکهای رزمی چینی را به بودی دارما (Bodhidharma) راهب هندی - شخصی که آیین ذن بودیسم را به چین آورد - نسبت میدهند، مدتها قبل از آمدن او، در چین باستان به انجام حرکات و فنون رزمی پرداخته میشده است و البته نباید نقش بودی دارما را در پیشبرد و حفظ فنون هنرهای رزمی چین نادیده گرفت.
تاثیر ژاپن نیز بر هنرهای رزمی بسیار قابل توجه بوده است. کاراته، که در اصل در اوکیناوا (Okinawa) به وجود آمده است، در سال 1921 در ژاپن به رسمیت شناخته شد اما مدتها قبل از آن به ژاپن رسیده و به کار میرفت. کیودو (Kyudo)، یا روش کمانگیری، یکی از قدیمی ترین هنرهای رزمی شناخته شده در ژاپن است و نوعی تیر اندازی با کمان است که حدود 2000 سال قبل به حد کمال رسیده و امروز نیز ورزشی زنده و پرطرفدار است.
ورزشهای موثر کره بر هنرهای رزمی عبارتند از تای کوون دو (Tae Kwon Do) و هاپکیدو (Hapkido). قدمت تای کوون دو به 1300 سال قبل برمیگردد و قدیمی ترین هنر رزمی زنده کره است. در این روش، بسیاری از فنون و فلسفه چینی دیده میشود که توسط راهبان بودایی که ابتدا در چین آموزش دیده بودند، به کره منتقل شده اند.
تاریخ هنرهای رزمی به اندازه شیوه های آن، متنوع و گوناگون است. اما یک عامل مشترک در بین تمام آنها وجود دارد و آن نیاز به دفاع شخصی است. بعضی از این فنون بسیار عملی تر از انواع دیگر آن هستند اما میتوان گفت که هر هنر رزمی به مبارز این امکان را میدهد تا با روشی متمایز و موثر به دفاع ازخود بپردازد. هنرهای رزمی سنتی به دو دسته ملایم و خشن تقسیم میشوند البته هر دو دسته دارای عناصری از روش دیگر را در خود دارند و این قاعده کلی و اصلی هر ورزش است که آنرا در دسته ملایم یا خشن جای میدهد.
تای کووان دو، با طرز قرارگیری خشک و محکم و ضربه های قدرتمند سبکی خشن شناخته میشود. مبارز طرفدار این روش، حمله ها را با سرعت و قدرت جواب میدهد و با پیش قدم شدن در حرکت، کنترل مبارزه را به دست میگیرد. تای چی چوان (Tai Chi Chuan) برای فنون نرم و طفره آمیزش شهرت دارد که خشونت را نه با زور که با برگرداندن نامحسوس حرکت به سمت حریف، جواب میدهد. در واقع اصطلاح ملایم و خشن ربطی به موثر بودن حرکات برای برنده شدن در مبارزه ندارد بلکه به شیوه تفکر حاکم بر کل آن دلالت میکند.
بیشتر فنون بسیار موثر رزمی ترکیبی از هر دو دسته هستند و با درهم آمیختن عناصری از هر دو روش، به شیوه ای بسیار کارآمد در دفاع شخصی مبدل میشوند. روش مدرن مبارزه، در تقابل با روش سنتی هنرهای رزمی، عناصری را از هنرهای متفاوت رزهی با هم ترکیب کرده و به روش عملی دیگری در دفاع شخصی دست یافته اند. در سبک جیت کوندو (Jeet Kune Do) از این دیدگاه در شکل دادن به فنون رزمی استفاده شده است. درک این مطلب بسیار اهمیت دارد که پرداختن صرف به فقط یک آیین رزمی برخلاف شیوه دفاع شخصی است که در روشهای مبارزه تن به تن مدرن به کار میرود. گرفتن عناصر عملی از هر روش مبارزه و تبدیل آنها به یک روش شخصی، چیزی است که سبک جیت کوندو آموزش میدهد. حفظ انعطاف در مبارزه و خشک و قابل پیش بینی نبودن حرکات به حرکاتی نرم و خودانگیخته منجر میشود. درک روشهای ملایم و خشن به مبارز این امکان را میدهد که در مراحل مختلف مبارزه خلاقانه عمل کند.
انواع هنرهای رزمی آسیایی که امروز مورد استفاده قرار میگیرند عبارتند از :
• دو (Do) : روش، شیوه، راه رسیدن به دیدگاه شخصی.
• جیتسو (Jitsu) : فنون و تکنیکها (در هنر مبارزه).
• آیکیدو (Aikido) : فن شجاعت و هماهنگی، هنری رزمی شامل قفل شدنها، حرکات سریع، پرتابها و هماهنگ سازی.
• آیکی جیتسو (Aikijitsu) : روشی مانند آیکیدو با تاکید بر تکنیک.
• بوجوتسو (Bujutsu) : هنرهای مبارزه در رده جنگجویان ژاپنی.
• بوشیدو (Bushido) : شیوه جنگجویانه.
• گوشین (Goshin) : دفاع شخصی (محافظت از بدن).
• گوشین جیتسو (Goshin Jitsu) : فنون دفاع شخصی.
• جودو (Judo) : ورزشی رزمی بر مبنای پرتاب کردن بدن به سمت مخالف و در زبان عامیانه "جا خالی دادن" و کنار کشیدن از ضربه حریف برای رسیدن به پیروزی. جودو در بین هنرهای رزمی ملایم قرار گرفته است.
• جوجیتسو (Jujitsu) : نوع دیگری از روش ملایم مبارزه شامل کنار کشیدنها و قفل شدنها.
• کاراته (Karate) : روش مبارزه با دست خالی و شامل ضربه های سریع دست و پا.
• کمپو (Kempo) : روش مشت زنی.
• کندو (Kendo) : ورزش شمشیر زنی ژاپنی.
• تای کوون دو (Tae Kwon Do) : روش مبارزه کره ای شامل ضربه ها و به معنی روش استفاده از دست و پا.
